Dyżurny planu to członek ekipy realizacyjnej odpowiedzialny za organizację pracy na planie filmowym, telewizyjnym lub teatralnym. Do jego najważniejszych zadań należy koordynacja ruchu osób na planie, utrzymanie porządku oraz zapewnienie sprawnego przebiegu zdjęć lub prób. Stanowisko to jest niezbędne w procesie produkcji, zapewniając prawidłowy przepływ informacji i wykonywanie poleceń reżysera czy kierowników innych działów. Dyżurny planu, działając na styku z zespołem technicznym i artystycznym, dba o logistykę, bezpieczeństwo oraz zachowanie harmonogramu zdjęć, spektakli lub nagrań.
Główne obowiązki dyżurnego planu
- Koordynacja ruchu osób – nadzorowanie wejść i wyjść aktorów, statystów, członków ekipy oraz innych osób obecnych na planie lub scenie, tak by praca przebiegała płynnie i bez zakłóceń.
- Zarządzanie bezpieczeństwem – monitorowanie sytuacji na planie pod kątem zagrożeń, egzekwowanie przepisów BHP, dbanie o usuwanie potencjalnych niebezpieczeństw oraz zgłaszanie ich odpowiednim służbom.
- Utrzymywanie porządku – pilnowanie, aby na planie panował ład, a sprzęt oraz elementy scenografii były prawidłowo rozmieszczone i zabezpieczone.
- Logistyka – organizowanie przepływu informacji między członkami ekipy, wykonywanie drobnych zadań na polecenie przełożonych, czuwanie nad obecnością wymaganych osób na planie oraz przygotowywanie przestrzeni do kolejnych ujęć lub scen.
- Organizacja pracy ekipy – dysponowanie czasem i dostępem poszczególnych ekip lub aktorów, a także zgłaszanie wszelkich opóźnień czy problemów do osób decyzyjnych.
Pozycja dyżurnego planu w zespole
Dyżurny planu zajmuje stanowisko techniczno-organizacyjne w strukturze ekipy realizacyjnej. Najczęściej podlega kierownikowi planu, drugiemu reżyserowi lub inspicjentowi (w przypadku teatru) i ściśle współpracuje zarówno z realizatorami technicznymi (operator kamery, oświetleniowcy, dźwiękowiec), jak i członkami zespołu artystycznego.
W codziennej pracy kontaktuje się także z asystentami reżysera, statystami, pracownikami ochrony oraz ekipą produkcyjną odpowiedzialną za transport czy catering. Rola dyżurnego często wiąże się z koniecznością szybkiego reagowania i podejmowania decyzji na poziomie operacyjnym, zgodnie z wytycznymi osób kierujących produkcją.
Umiejętności i kwalifikacje potrzebne na stanowisku
- Wykształcenie lub doświadczenie praktyczne – najczęściej wymagane jest co najmniej średnie wykształcenie, choć kluczowe są praktyczne umiejętności zdobyte w pracy przy produkcjach teatralnych, filmowych lub telewizyjnych.
- Umiejętność organizacji pracy – zdolność do planowania, koordynowania zadań, przewidywania potrzeb zespołu oraz zarządzania czasem.
- Komunikatywność – skuteczne przekazywanie poleceń, jasne informowanie o zmianach harmonogramu, współpraca z różnorodnymi członkami ekipy.
- Reagowanie na sytuacje awaryjne – opanowanie w sytuacjach stresowych, umiejętność szybkiego rozwiązywania problemów i wdrażania procedur bezpieczeństwa.
- Znajomość podstawowych przepisów BHP – świadomość zagadnień związanych z bezpieczeństwem pracy na planie.
Praca dyżurnego w różnych sektorach branży
-
Teatr
W obrębie teatru dyżurny planu, często określany mianem inspicjenta, koncentruje się głównie na koordynacji wejść i zejść aktorów oraz przekazywaniu sygnałów technicznym i artystycznym członkom zespołu zgodnie ze scenariuszem spektaklu. Praca odbywa się w stałym miejscu i ustalonym rytmie prób oraz przedstawień. -
Film
W produkcjach filmowych dyżurny planu odpowiada za nadzór nad ruchem ekipy i aktorów często w zmiennych warunkach plenerowych lub w studiu. Zakres obowiązków obejmuje logistykę, kontrolę harmonogramu zdjęć i współpracę z wieloma działami, przy zachowaniu szczególnej troski o bezpieczeństwo przy różnorodnych scenach realizacyjnych. -
Telewizja
W sektorze telewizyjnym dyżurny planu pracuje zwykle przy produkcji programów „na żywo” lub nagrywanych w studiu, gdzie kluczowe jest precyzyjne przestrzeganie czasu emisji i szybkie przeprowadzanie zmian scenografii oraz ruchu osób poza planem i na wizji. -
Serial
Podczas realizacji seriali, charakteryzujących się intensywnym harmonogramem i szybkim tempem zdjęć, dyżurny planu musi umiejętnie zarządzać większą liczbą odcinków, koordynować obecność licznych aktorów oraz nadzorować płynność pracy na przeplatających się planach zdjęciowych.
Co wyróżnia stanowisko dyżurnego planu
Stanowisko dyżurnego planu jest unikatowe ze względu na specyficzną odpowiedzialność za logistykę, bezpieczeństwo oraz płynność działań na planie, co odróżnia je od funkcji asystenta reżysera, skupiającego się głównie na wsparciu artystycznym i organizacyjnym reżysera, czy drugiego reżysera planowego, który nadzoruje bezpośrednią realizację zdjęć lub prób.
Dyżurny planu działa najbliżej „technicznego zaplecza” produkcji, będąc ogniwem łączącym różne działy ekipy i dbając o dyscyplinę oraz ciągłość prac w dynamicznie zmieniającym się środowisku realizacyjnym. Szczególnie istotna jest jego elastyczność oraz umiejętność przewidywania i neutralizowania potencjalnych problemów, co sprawia, że rola ta jest niezbędna dla sprawnego przebiegu każdej produkcji.
