Klapser to osoba pełniąca funkcję techniczną na planie filmowym, telewizyjnym bądź podczas realizacji seriali, odpowiedzialna przede wszystkim za obsługę urządzenia zwanego klapsem filmowym. Klapser nie jest ani urządzeniem, ani rekwizytem ani efemerycznym zjawiskiem, lecz członkiem ekipy produkcyjnej, którego zadania mają kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania procesu produkcji audiowizualnej. Jego główną rolą jest oznaczanie ujęć i synchronizacja obrazu z dźwiękiem, co wspiera organizację pracy na planie oraz umożliwia sprawne zarządzanie materiałem podczas postprodukcji.
Główne obowiązki i rola klapsera
- Oznaczanie scen i ujęć – Klapser zapisuje na klapsie numer sceny, ujęcia, powtórki oraz inne niezbędne informacje identyfikacyjne, ułatwiając późniejsze rozpoznanie materiału podczas montażu.
- Synchronizacja obrazu i dźwięku – Uderzając klapsem przed rozpoczęciem nagrania, klapser umożliwia dokładne dopasowanie ścieżek dźwiękowych i wizualnych na etapie postprodukcji, kluczowe zwłaszcza przy osobnym rejestrowaniu tych elementów.
- Informowanie ekipy o rozpoczęciu ujęcia – Klapser wyraźnym ruchem sygnalizuje aktorom, operatorom i pozostałym technikom oficjalne rozpoczęcie rejestrowania sceny.
- Prowadzenie dokumentacji technicznej – Do obowiązków klapsera należy również sporządzanie notatek dotyczących czasu, dubli, uwag reżyserskich czy technicznych, co wspomaga późniejsze prace montażowe.
- Wspieranie ciągłości produkcji – Dzięki rzetelnie prowadzonemu oznaczaniu i zapisywaniu danych, klapser zapewnia porządek w archiwizowaniu ujęć oraz minimalizuje ryzyko pomyłek przy katalogowaniu materiału filmowego.
Znaczenie klapsera na planie i w montażu
W procesie realizacji dzieł audiowizualnych rola klapsera jest kluczowa na etapie rejestracji materiału oraz podczas przygotowania go do montażu. Jego działalność znacząco usprawnia pracę zarówno operatorom kamery, realizatorom dźwięku, jak i montażystom, którzy korzystają z precyzyjnych danych dotyczących każdego ujęcia. Synchronizacja obrazu i dźwięku odbywa się dzięki wskazaniu przez klapsera, co zapobiega błędom technicznym i pozwala utrzymać wysoką jakość końcowego produktu.
Staranne prowadzenie dokumentacji przez klapsera jest szczególnie istotne w produkcjach wielowątkowych, gdzie równocześnie kręcone są liczne sceny i powtórki, wymagające skrupulatnego rozliczania i archiwizacji.
Narzędzia klapsera i niezbędne akcesoria
| Narzędzie / Rekwizyt | Zastosowanie |
|---|---|
| Klaps filmowy | Podstawowe narzędzie klapsera, umożliwia oznaczanie scen oraz synchronizację dźwięku z obrazem przez widoczne zamknięcie i charakterystyczny dźwięk. |
| Marker permanentny | Służy do zapisywania numerów scen, ujęć i innych danych identyfikacyjnych bezpośrednio na klapsie. |
| Lista ujęć (shot list) | Pomaga śledzić wykonane ujęcia, dbać o ciągłość i notować uwagi techniczne oraz reżyserskie. |
| Tabela dokumentacyjna | Ułatwia rejestrowanie szczegółowych informacji o każdym ujęciu: czas nagrania, uwagi, nr dubla itp. |
| Komunikacja radiowa lub słowna | Zapewnia sprawną wymianę informacji między klapserem a innymi członkami ekipy (np. reżyserem, operatorem dźwięku). |
Klapser – pojęcia pokrewne i inne znaczenia
- Synonimy i terminy pokrewne: W praktyce międzynarodowej klapser bywa nazywany także „clapper” bądź „clapper loader” (z języka angielskiego), a niekiedy „asystentem operatora obrazu”. W polskim środowisku filmowym termin „klapser” odnosi się do osoby, w odróżnieniu od „klapsa”, który stanowi rekwizyt.
- Inne znaczenia: Poza branżą filmową pojęcie „klapser” występuje rzadko i z reguły nie posiada odrębnych znaczeń. Sporadycznie określenie to bywa stosowane potocznie w odniesieniu do osób wykonujących powtarzalne, techniczne czynności pomocnicze, jednak nie jest to termin uznany poza sferą produkcji audiowizualnej.
