Comedy of remarriage (ang. „komedia ponownego małżeństwa”) to określenie używane w badaniach nad filmem, teatrem i telewizją, odnoszące się do specyficznego rodzaju komedii romantycznej. Termin ten wywodzi się z języka angielskiego i został utrwalony w literaturze filmoznawczej, szczególnie w analizach kina amerykańskiego. Comedy of remarriage należy do kategorii gatunkowej komedii, funkcjonując jako jej podgatunek, w którym narracja koncentruje się wokół rozstania, a następnie ponownego zejścia (remarriage) głównych bohaterów, zazwyczaj będących małżonkami lub partnerami.
Cechą charakterystyczną tego typu utworów jest ukazanie procesu rozpadu związku i towarzyszących temu konfliktów, prowadzących finalnie do powtórnego zjednoczenia pary. W odróżnieniu od klasycznej komedii romantycznej, w comedy of remarriage centrum fabuły stanowi już istniejąca relacja, która ulega kryzysowi, by następnie, po serii perypetii, odnaleźć nowy kształt przywracający harmonię między bohaterami.
Najważniejsze cechy comedy of remarriage
Comedy of remarriage wyróżnia się zestawem formalnych i tematycznych cech, które odróżniają ją od innych odmian komedii. Do najważniejszych motywów należą: rozwód lub separacja, prowadzące do czasowego rozluźnienia relacji między protagonistami, konflikt interpersonalny manifestujący się poprzez błyskotliwe, często ironiczne dialogi oraz stopniowo narastające, zabarwione humorem napięcie.
Struktura narracyjna opiera się zazwyczaj na cyklicznym schemacie oddalania się i ponownego zbliżania, gdzie moment kulminacyjny stanowi decyzja o powrocie do związku.
Znaczącą rolę w tym gatunku odgrywa dialog, będący nie tylko nośnikiem komizmu, ale również narzędziem ukazującym ewolucję wzajemnych uczuć bohaterów. Humor sytuacyjny oraz komizm charakterów wynikają z przenikliwego portretowania relacji partnerskich, często w kontekście obyczajowych norm epoki.
Comedy of remarriage nie unika tematów dotyczących zmieniających się ról płciowych, niezależności i kompromisów w związku, czyniąc te zagadnienia osią narracji.
Początki i rozwój gatunku
Początki comedy of remarriage wiążą się przede wszystkim z kinem amerykańskim lat 30. i 40. XX wieku, epoką tzw. klasycznego Hollywood. Gatunek wykształcił się w odpowiedzi na ograniczenia cenzury (kodeks Haysa), która zabraniała jawnego ukazywania pozamałżeńskich romansów, co prowadziło do popularności fabuł skoncentrowanych na odnowieniu już istniejących małżeństw.
Kluczowymi twórcami tego nurtu byli tacy reżyserzy jak Howard Hawks, George Cukor czy Preston Sturges, którzy w swoich filmach wykorzystywali inteligentny humor, szybkie tempo akcji oraz nowatorskie podejście do relacji damsko-męskich.
Comedy of remarriage czerpało inspiracje również z teatru, zwłaszcza komedii obyczajowej i farsy, wzbogacając swoją strukturę o elementy charakterystyczne dla scenicznych dialogów i zwrotów akcji.
Rozwój gatunku związany był z przemianami społecznymi, w tym rosnącą autonomią kobiet, złożonością relacji małżeńskich oraz przesunięciem akcentów z tradycyjnych ról płciowych na bardziej partnerskie modele interakcji.
Najważniejsze filmy i twórcy gatunku
- „The Philadelphia Story” (1940, reż. George Cukor) – uznawany za jeden z najsłynniejszych przykładów comedy of remarriage, film opowiada o perypetiach byłych małżonków, którzy na nowo odkrywają wzajemną bliskość wśród komicznych wydarzeń związanych z przygotowaniami do nowego ślubu.
- „His Girl Friday” (1940, reż. Howard Hawks) – produkcja cechująca się błyskotliwym, szybkim dialogiem oraz dynamiczną relacją między byłymi małżonkami dziennikarzami, którzy mimo rywalizacji zawodowej ponownie zbliżają się do siebie.
- „Adam’s Rib” (1949, reż. George Cukor) – komedia ukazująca spór małżeński w sądzie, podkreślająca zmagania ról płciowych i ostateczne pogodzenie bohaterów.
- „The Awful Truth” (1937, reż. Leo McCarey) – film przedstawiający losy rozwodzącej się pary, która odkrywa, że nie potrafi żyć bez siebie, mimo licznych komicznych przeszkód.
- „Indecent Proposal” (1993, reż. Adrian Lyne) – choć nie jest klasycznym przykładem gatunku, film wykorzystuje motyw rozstania i powrotu do pierwotnego partnera, podejmując temat granic wierności i siły więzi małżeńskiej.
Znaczenie gatunku dla kultury popularnej
Comedy of remarriage zajmuje istotne miejsce w historii sztuki filmowej, teatralnej i telewizyjnej, będąc jednym z najbardziej rozpoznawalnych i wpływowych podgatunków komedii romantycznej. Gatunek ten przyczynił się do redefinicji obrazu miłości małżeńskiej w kulturze popularnej, ukazując ją jako dynamiczny proces, wymagający nie tyle spełnienia, co ciągłego negocjowania i wzajemnego zrozumienia.
Dzieła reprezentujące ten nurt wprowadziły do komedii tematykę dojrzałych relacji, emancypacji kobiet oraz możliwości samorealizacji w obrębie związku.
Wpływ comedy of remarriage widoczny jest w późniejszych produkcjach filmowych i serialowych, które kontynuowały tradycję inteligentnego humoru, błyskotliwych dialogów i niestandardowego ukazywania życia erotycznosentymentalnego.
Gatunek został również doceniony przez krytyków za innowacyjne podejście do narracji oraz za kreowanie wyrazistych, równorzędnych ról męskich i żeńskich. Odbiór publiczności, zarówno w epoce klasycznego Hollywood, jak i współcześnie, potwierdza trwałą popularność i uniwersalność tematów podejmowanych przez comedy of remarriage.
