Preorder to określenie stosowane w branżach związanych z teatrem, kinem, telewizją, filmem oraz serialami i oznaczające możliwość zamówienia produktu jeszcze przed jego oficjalną premierą lub wprowadzeniem do regularnej sprzedaży. W praktyce preorder dotyczy zarówno dóbr materialnych, takich jak płyty DVD, Blu-ray, edycje specjalne filmów czy seriali, jak i usług, na przykład rezerwacji biletów na spektakle teatralne, premiery kinowe lub dostęp do nowych treści na platformach streamingowych przed ich publicznym udostępnieniem.
Pojęcie to wykorzystywane jest w szeroko pojętej branży widowiskowej oraz sektorze audiowizualnym, gdzie dynamiczny rozwój kanałów dystrybucji sprawił, że preorder stał się standardową formą sprzedaży. Wprowadzenie preorderu umożliwia konsumentom wcześniejszy zakup wybranego produktu lub usługi, często wzbogacony o dodatkowe korzyści, niż w standardowym modelu zakupu po dacie oficjalnej premiery.
Główne cechy i zastosowania preorderów
- Funkcje i cele preorderów w branży rozrywkowej – Preordery pełnią kilka kluczowych funkcji: pozwalają nabywcom zagwarantować sobie dostęp do produktu w dniu premiery, a producentom – uzyskać środki finansowe jeszcze przed oficjalnym wprowadzeniem produktu na rynek. Dodatkowo umożliwiają twórcom i dystrybutorom ocenę zainteresowania ofertą, wspierając planowanie promocji i dystrybucji.
- Zasady działania preorderu – Zamówienie odbywa się poprzez specjalnie przygotowaną ofertę przedpremierową, dostępną na określony czas przed premierą produktu. W odróżnieniu od regularnej sprzedaży, nabywca płaci z góry i deklaruje chęć zakupu jeszcze przed możliwością fizycznego odbioru lub dostępu. W niektórych przypadkach możliwe jest anulowanie zamówienia przed realizacją.
- Przykłady produktów objętych preorderem – Do najczęściej spotykanych należą: bilety na premiery teatralne i filmowe, kolekcjonerskie wydania płyt DVD i Blu-ray, cyfrowe kopie filmów bądź seriali udostępniane przed oficjalną premierą, specjalne kody dostępu na platformach streamingowych, ekskluzywne gadżety związane z wydarzeniem lub tytułem.
Plusy i minusy preorderu dla stron rynku
- Korzyści dla odbiorcy
- Gwarancja wcześniejszego dostępu
- Możliwość uzyskania edycji limitowanych
- Dodatkowe bonusy/prezenty
- Korzyści dla producenta
- Zapewnienie finansowania
- Szacowanie popytu
- Budowanie bazy klientów
- Ograniczenia preorderu
- Ryzyko opóźnień premiery
- Możliwa zmiana zawartości
- Brak natychmiastowej dostawy
Wpływ regionu i branży na ofertę preorderu
Sposób oferowania preorderów może różnić się w zależności od regionu geograficznego, a także od rodzaju medium. Na niektórych rynkach, zwłaszcza w krajach o rozwiniętym sektorze widowiskowym, preordery obejmują szerszy zakres produktów oraz często wiążą się z atrakcyjnymi bonusami, takimi jak ekskluzywne gadżety, dostęp do dodatkowych materiałów czy pierwszeństwo odbioru.
W krajach, gdzie sprzedaż cyfrowa dominuje nad fizyczną dystrybucją, preordery dotyczą głównie plików cyfrowych lub specjalnych licencji.
W przypadku teatru preorder bywa stosowany głównie w odniesieniu do biletów na najważniejsze premiery i wydarzenia, z kolei w branży filmowej oraz serialowej praktyka preorderów rozwinęła się zarówno w odniesieniu do fizycznych nośników, jak i usług cyfrowych. Telewizja wykorzystuje preordery rzadziej, najczęściej w kontekście sprzedaży serialowych boxów lub pakietów subskrypcyjnych.
Różnice obejmują także dostępność ekskluzywnych treści czy dodatkowych przywilejów dla zamawiających, co wpływa na decyzje zakupowe i strategie promocji na poszczególnych rynkach.
Inne pojęcia podobne do preorderu
- Przedsprzedaż – klasyczna forma sprzedaży, w której produkty lub bilety są dostępne przed terminem oficjalnej premiery, najczęściej bez dodatkowych bonusów przewidzianych w preorderze.
- Wydania limitowane – ograniczone edycje produktów dostępne w określonej liczbie egzemplarzy, często powiązane z preorderem.
- Edycje specjalne – warianty produktów wzbogacone o unikatowe dodatki, wywiady, plakaty czy rozszerzone treści, oferowane zwykle przy okazji zamówień przedpremierowych.
- Kampanie crowdfundingowe – akcje finansowania społecznościowego wspierające powstanie nowych produkcji, w których uczestnicy mogą nabyć produkt przed premierą lub uzyskać do niego wcześniejszy dostęp.
- Promocyjne pokazy przedpremierowe – specjalne eventy lub seanse, podczas których wybrana publiczność ma szansę obejrzeć dany spektakl lub film przed oficjalną premierą.
